EU sankcije Dodiku: nekad ili nikad
Autor: Armin Tufo
Prvobitne ekonomske sankcije
Još od 2017. godine, član Predsjedništva Bosne i Hercegovine iz reda srpskog naroda, Milorad Dodik, pod Američkim je sankcijama. Ured za kontrolu imovine stranaca (OFAC), pri Ministarstvu finansija SAD-a, oglasio se u januaru te godine, navodeći da tadašnji predsjednik Republike Srpske predstavlja rizik u svom opstruiranju sprovođenja Dejtonskog mirovnog sporazuma. Preciznije, sankcije su obuhvatale imovinu koja se nalazila u Sjedinjenim Američkim Državama, ali su također djelovale kao i zabrana na putovanje i poslovanje na teritoriji ove države, zbog čega je Dodik izgubio priliku prisustvovati inauguraciji tadašnjeg predsjednika, Donalda Trampa. Ovi koraci su poduzeti nakon što je Dodik odbio odluku Ustavnog suda BiH iz novembra 2015. godine, a koja se odnosila na održavanje referenduma povodom obilježavanja Dana Republike Srpske, 9. Januara, proglašenog da nije u skladu sa Ustavom BiH, kao i Međunarodnom konvencijom o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije i Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. No, propagiranje secesionističke retorike od strane Dodika, ali i ostalih dužnosnika RS-a, kao i podrivanje državnih institucija i spoticanje BiH na putu euroatlantskih integracija se intenziviralo. Samim tim, postavlja se pitanje koliko su ekonomske sankcije, kao sredstvo intervencije između puke diplomatije, s jedne strane, i oružane prijetnje, s druge, efikasne u iziskivanju nužnih promjena u ponašanju i politikama pojedinaca.
Cijeli blog preuzmite ovdje: EU sankcije Dodiku: nekad ili nikad
Blog nastao u sklopu programa “Aktuelna vanjska politika”
Sankcije: između riječi i djela
Kroz slučaj uvođenja sankcija članu Predsjedništva BiH, Miloradu Dodiku, može se zaključiti da američke sankcije nisu imale značajnog uticaja. Iako se Dodiku i njegovim bližim saradnicima ograničava sposobnost za vlasništvo imovine i međunarodnu saradnju sa brojnim firmama i institucijama, zbog opšte udaljenosti SAD-a, ove sankcije su izuzetno ograničenog karaktera. S druge strane, restrikcije Evropske unije mogu imati velike posljedice po Dodika. Nemogućnost putovanja i upravljanja imovinom u članicama EU bi efektivno isključile Dodika iz mnogobrojnih procesa, umanjujući njegovu prisutnost na međunarodnoj političkoj sceni, a mogle bi poslužiti kao i preteča žustrijim reakcijama koje bi bile usmjerene ka osnaživanju mira u BiH, njenih državnih institucija, suvereniteta, i teritorijalnog integriteta. No, popuštanje Vijeća Evropske unije pred Orbanom i mijenjanje načina glasanja za sankcionisanje Dodika, umanjilo je šanse za uvođenje sankcija za nivou cijele EU. Ipak, pojedinačne države mogu samostalno uvoditi sankcije, što se očekuje u narednom periodu. Moć ekonomskih sankcija se ogleda ne samo u zabrani finansija ili putovanja, nego i u simboličkom karakteru, poručujući da predmet zahtijeva veću pažnju međunarodne zajednice od pukih ekonomskih mjera.
