VPI BH: Nove okolnosti ne mijenjaju ustaljene navike
Sarajevo, 29. januar 2020. – Pandemija COVID-19 nije značajno izmijenila navike građana Bosne i Hercegovine i zamalja regiona Zapadnog Balkana kada je u pitanju upotreba elektronskih usluga, pokazali su rezultati istraživanja stavova građana u sklopu projekta „Osnaživanje civilnog društva Zapadnog Balkana za reformisanu javnu upravu (WeBER 2.0).
Relevantnost e-usluga, odnosno, njihov kvalitet i dostupnost građanima je naročito dobilo na značaju u periodu kada je pandemija bila na vrhuncu, jer je fizički kontakt sa upravom i odlazak na šaltere sveden na minimum. Međutim, rezultati istraživanja koje je zajedno s partnerima sprovela Vanjskopolitička inicijativa BH pokazali su da pandemija nije uticala na to da građani u BiH i našoj regiji češće počinju da koriste e-usluge. Istraživanje je sprovedeno od 1. do 15. maja 2020. na uzorku od 6085 građana.
Rezultati pokazuju da je samo 18% građana više nego inače koristilo e-usluge tokom pandemije, a da čak 50% ispitanika nije uopšte koristilo ovaj tip usluga u tom periodu. „U prosjeku, dvije trećine građana regiona kažu da njihov interes za e-usluge nije porastao od početka pandemije,“ rekla je Anida Šabanović, direktorica Vanjskopolitičke inicijative BH. Porast korištenja elektronskih usluga tokom pandemije na regionalnom nivou iznosio je 38%, a porast u BiH je nešto niži od regionalnog prosjeka i iznosio je 31%. Najveći porast je zabilježen u Albaniji i Crnoj Gori sa 45%, dok je najniži (24%) na Kosovu.
Građani koji su informisani o načinu upotrebe e-usluga kažu da je ovaj tip usluga lak za korištenje, i bili su više zainteresovani za njihovu upotrebu, dok građani koji ne znaju puno o njima nisu bili skloni da ih koriste tokom pandemije, pokazuju rezultati istraživanja.
„Rezultati se mogu objasniti na sljedeći način, građanima nedostaju informacije o ovim uslugama, a i ako ih imaju nemaju adekvatne informaciono – tehničke vještine za njihovo korištenje, ili je potrebno više vremena za navikavanje na interakciju građana sa javnom upravom na ovaj način.“ kaže Šabanović.
Oko 40% građana regije, kažu u Vanjskopolitičkoj inicijativi BH, preferira lični kontakt, i ti građani u velikoj mjeri, uprkos pandemiji, nisu bili zainteresovaniji za korištenje e-usluga.
Rezultati istraživanja pokazuju i da među najmlađom grupom ispitanika, uzrasta od 18 do 24 godina, postoji najveća zainteresovanost za korištenje e-usluga. Međutim, ta zainteresovanost se smanjuje sa starošću, a potom kreće da raste, pa je druga kategorija koja je najviše zainteresovana za e-usluge grupa građana koji su starijih od 60 godina. „Zainteresovanost grupe građana starijih od 60 godina možemo objasniti preprekama koje sa kojima su se oni suočili tokom pandemije, te im je kretanje bilo ograničeno u pojedinim periodima pandemije COVID -19“, komentariše Šabanović.
Ona je dodala da građani u svim zemljama regiona generalno pristupaju e-uslugama sa rezervom, pa se to nije mijenjalo ni tokom pandemije.
„Vlade bi trebale pokrenuti proaktivne informativne kampanje kako bi se povećala svijest građana o njihovom postojanju, a isto tako da su ove usluge puno brže, jednostavnije i jeftinije nego korištenje šaltera i šalterskih usluga. Pored kampanja, potrebno je da se radi na kvaliteti ovih usluga. Sve ovo bi dovelo sigurno do većeg povjerenja građana u interakciju elektronskim putem s upravom.“, dodaje Šabanović.
Istraživanje je sprovedeno u okviru projekta Osnaživanje civilnog društva Zapadnog Balkana za reformisanu javnu upravu (WeBER 2.0), koje Vanjskopolitička inicijativa BH sprovodi sa partnerima u okviru Think for Europe mreže i u saradnji sa briselskim Centrom za evropsku javnu politiku (EPC). Za više informacija o projektu, posjetite: www.par-monitor.org
